خبرگزاری حوزه/زیارت عاشورا یکی از مهمترین نصوص زیارتی شیعه است که قرنهاست در میان علما، مراجع، عرفا، هیئتیها و خانوادههای مؤمن جایگاه ویژهای دارد. این متن نورانی، فقط یک دعا نیست؛ بلکه بیانیه اعتقادی شیعه، اعلام وفاداری به ولایت اهلبیت(ع) و خطکشی شفاف میان حق و باطل است.
قرائت دعا زیارت عاشورا از دوران ائمه(ع) تاکنون، همواره بهعنوان مظهر محبت و پیوند قلبی با سیدالشهدا(ع) شناخته شده و راهی برای تقرب به خدا، پاکشدن جان و زندهنگهداشتن فرهنگ عاشورا بوده است.
زیارت عاشورا، یکی از عظیمترین دعا زیارت عاشورا و حرزهای الهی است که از زبان امام باقر علیهالسلام به جابر بن عبدالله انصاری نازل شده است. این زیارت نه تنها فضیلت زیارت عاشورا بیشماری دارد، بلکه شامل لعنهای صریح بر قاتلان حسین بن علی علیهالسلام، سلام بر یاران باوفای کربلا و دعا برای فرج حضرت صاحبالزمان عجلاللهتعالیفرجه میباشد.
علامه مجلسی در بحارالانوار میفرماید:
«زیارت عاشورا از احادیث قدسیه است که جبرئیل آن را به پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله آموخت.»
معرفی و پیشینه زیارت عاشورا
۱. سند تاریخی زیارت عاشورا
زیارت عاشورا در کتابهای بزرگی مانند:
-
کاملالزیارات
-
مصباح کفعمی
-
تهذیب الاحکام شیخ طوسی
-
اقبالالاعمال
-
بحارالانوار
نقل شده و از نظر سندی، جزو زیارتنامههای قوی و معتبر شیعه محسوب میشود. در روایات آمده که این زیارت، از سوی جبرئیل به پیامبر(ص) و از ایشان به امام باقر(ع) رسیده است. لذا بسیاری از علما گفتهاند که اصل آن الهامی و قدسی است، نه صرفاً یک متن تاریخی.
۲. ساختار معنوی دعا زیارت عاشورا
این زیارت چند بخش اصلی دارد:
-
سلامهای ابتدایی بر امام حسین(ع) و یاران او
-
لعن بر دشمنان اهلبیت(ع)
-
یادآوری مظلومیت تاریخی ولایت
-
بازگویی فلسفه قیام امام حسین(ع)
-
پیمان وفاداری با امام حسین و امام زمان(عج)
-
درخواست رزق ولایت، شفاعت و همراهی با آموزههای عاشورا
این ساختار، زیارت عاشورا را از یک «متن ادبی» به «یک مکتب تربیتی» تبدیل کرده است.
فضیلت زیارت عاشورا
۱. فضیلت زیارت عاشورا در روایات
فضیلت زیارت عاشورا در منابع شیعی بسیار عظیم نقل شده است. امام باقر(ع) فرمودند:
«به خدا قسم اگر کسی زیارت عاشورا را بخواند، خدا تمام حاجات او را برآورده خواهد کرد؛ چه کوچک و چه بزرگ.»
امام صادق(ع) نیز فرمودند:
«تلاوت زیارت عاشورا، انسان را از بلا، بیماری، فقر و غمها حفظ میکند.»
این روایات نشان میدهد که دعا زیارت عاشورا فقط یک عمل مستحبی نیست، بلکه «کلید گشایش» و «حمایت معنوی» برای مؤمن است.
۲. آثار معنوی و اخلاقی زیارت عاشورا
علمای اخلاق مثل آیتالله بهجت، حقشناس، علامه تهرانی و آیتالله قاضی آثار زیر را نقل کردهاند:
-
نورانیت قلب
-
آرامش روان
-
افزایش رزق
-
دوری از گناه
-
تقویت توسل
-
تسهیل امور زندگی
-
استجابت دعا
-
برکت در خانواده
زیارت عاشورا، یک «تزکیه نفس» کامل است که هم بُعد توحیدی، هم بُعد تاریخی و هم بُعد ولایی را در انسان تقویت میکند.
فضیلت زیارت عاشورا: روایات و فتاوای مراجع
روایات معصومین علیهمالسلام
- امام باقر علیهالسلام:
«مَنْ زَارَ الْحُسَیْنَ بِهَذِهِ الزِّیَارَةِ فِی یَوْمِ عَاشُورَاءَ أَوْ فِی غَیْرِهِ، کَتَبَ اللَّهُ لَهُ ثَوَابَ أَلْفِ أَلْفِ حَجَّةٍ وَ أَلْفِ أَلْفِ عُمْرَةٍ...» (کامل الزیارات، ص۱۷۴)
- امام هادی علیهالسلام به جناب عبدالعظیم حسنی:
«إِذَا أَرَدْتَ زِیَارَةَ الْحُسَیْنِ مِنْ بُعْدٍ فَاقْرَأْ هَذِهِ الزِّیَارَةَ، فَإِنَّکَ تُکْتَبُ لَکَ زِیَارَتُهُ وَ تُکْتَبُ لَکَ أَجْرُهُ»
فتوای مراجع عظام
- حضرت آیتالله سیستانی: «قرائت دعا زیارت عاشورا از افضل قربات است.»
- حضرت آیتالله مکارم شیرازی: «لعن در زیارت عاشورا بر اعداء اهل بیت واجب است.»
- حضرت آیتالله بهجت (ره): «هر که ۴۰ روز زیارت عاشورا بخواند، یا حاجتش روا میشود یا جایگزین بهتری میگیرد.»
تفاوت زیارت عاشورا و زیارت عاشورا غیر معروفه
۱. معرفی زیارت عاشورا غیر معروفه
در برخی نسخهها، متنی تحت عنوان زیارت عاشورا غیر معروفه وجود دارد که تفاوتهایی با متن مشهور دارد. تفاوتها عمدتاً در موارد زیر است:
-
طولانیتر بودن برخی فرازها
-
تغییر در ترتیب سلامها
-
حذف یا جابهجایی برخی لعنها
-
تفاوت در دعای پایانی
۲. چرا نسخه مشهور معتبرتر است؟
علما و مراجع علت ترجیح نسخه مشهور را این موارد دانستهاند:
-
سند قویتر
-
نقل توسط بزرگان حدیث
-
تواتر عملی بین شیعیان
-
توصیه اکید امامان در روایات معتبر
به همین دلیل، خواندن زیارت عاشورا غیر معروفه اشکالی ندارد اما نسخه مشهور در میان علما و مردم مورد تأکید بیشتری است.
نگاه علامه امینی به زیارت عاشورا
علامه امینی، صاحب دایرةالمعارف عظیم الغدیر، یکی از عاشقان و مداومان بر زیارت عاشورا بود.
۱. مداومت روزانه
نقل شده که علامه امینی ۴۰ سال هر روز زیارت عاشورا را همراه با دعای علقمه میخواندند.
۲. سخنان ایشان در فضیلت زیارت عاشورا
ایشان میگفتند:
«آنچه در کتاب الغدیر از من دیدید، همه از برکت مداومت بر زیارت عاشورا است.»
۳. اثر زیارت عاشورا در جهاد علمی ایشان
شاگردان علامه نقل کردهاند که حالات معنوی خاص ایشان هنگام خواندن دعا، نشان از اتصال قلبی به سیدالشهداء(ع) داشت و خداوند درهای علم، فهم و قدرت بیان را به روی ایشان گشوده بود.
وحدت روحی با امام زمان(عج)
در پایان دعا، انسان عهد میبندد که:
«در رکاب امام زمان(عج) خونخواه امام حسین(ع) باشد.»
این یعنی پیوند میان عاشورا و انتظار.
نتیجهگیری
زیارت عاشورا، یک زیارتنامه ساده نیست؛
یک نقشه راه تربیتی،
یک برنامه معرفتی شیعی،
و یک پیمان ابدی با ولایت است.
قرائت دعا زیارت عاشورا، شناخت تفاوت نسخه مشهور با زیارت عاشورا غیر معروفه، انجام چله زیارت عاشورا حقشناس و آشنایی با سیره بزرگان مانند علامه امینی و زیارت عاشورا، همگی مسیری است برای رسیدن به حقیقت محبت حسینی؛ محبتی که روح را پاک میکند و انسان را به خدا نزدیک میسازد.
نظر شما